Koncert „Muzyka Nowej Synagogi” będzie pierwszym od czasów wojny wykonaniem utworów zebranych w antologii Gerszona Efrosa – kantora, kompozytora i badacza, który na przełomie XIX i XX wieku żył w Polsce, Palestynie i USA. To muzyczne opracowania modlitw na solistów, chór i organy, które niegdyś w synagogach reformowanych w wielu miastach wzmagały religijne skupienia wyznawców judaizmu i wprawiały w zachwyt innowierców, z ciekawością odwiedzających ówczesne bożnice.
Dzieła zostaną zaprezentowane przez nagradzanego wielokrotnie Jakuba Stefka, niezwykłego organistę, dra sztuki i ekonomii, znanego z działań performatywnych chóru VRC pod batutą Joanny Malugi.

🔸Jakub Stefek to wykładowca Akademii Sztuki w Szczecinie stale współpracujący m.in. z Gminą Żydowską w Berlinie jako organista Synagogi Pestalozzistrasse – jedynej bożnicy w Niemczech, która do dzisiaj kontynuuje XIX-wieczne tradycje muzyczne judaizmu reformowanego. To właśnie dzięki jego pracy pierwszy raz od czasów wojny zabrzmiały w Polsce dzieła organowe wielu żydowskich kompozytorów. Nowe utwory inspirowane tą tradycją dedykowali mu Dariusz Przybylski, Adam Porębski, Ignacy Zalewski i Anna Huszcza. W 2021 roku Uniwersytet w Poczdamie wydał jego płytę „Arno Nadel – Schire Simroh” z kantorem Isidoro Abramowiczem i chórem Synagogi Pestalozzistrasse w Berlinie. W 2023 roku nakładem wydawnictwa DUX ukazała się płyta „Jakub Weiss – Pslams and Hyms" ponownie z Abramowiczem oraz Barbarą Halec i Chórem Kameralnym Akademii Sztuki w Szczecinie.

🔸Chór VRC występował m.in. podczas Festiwalu Warszawska Jesień, Festiwalu Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY w Lublinie oraz Festiwalu Nowe Epifanie w Warszawie. Współpracował m.in. z Narodowym Instytutem Audiowizualnym, Instytutem Adama Mickiewicza, Uniwersytetem Muzycznym Fryderyka Chopina, Orkiestrą Sinfonia Varsovia, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski i Muzeum Narodowym w Warszawie. Od 2018 roku jest chórem rezydentem Domu Kultury Kadr w Warszawie.

🔸dr hab. JOANNA MALUGA, prof. AM
Chórmistrz, dyrygent, wykładowca Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina. Absolwentka dyrygentury chóralnej na UMFC w Warszawie, studia dyrygenckie kontynuowała w Akademii Muzycznej im. F. Liszta w Budapeszcie w Instytucie Pedagogiczno-Muzycznym Zoltána Kodálya. Ukończyła Podyplomowe Studia Emisji Głosu, następnie Podyplomowe Studia Chórmistrzostwa w Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz Podyplomowe Studium Wychowania Muzycznego Carla Orffa na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina. Umiejętności dyrygenckie doskonaliła w klasach mistrzowskich: prof. Ragnara Rasmussena (Norwegia), prof. Petera Erdeia (Węgry), prof. Johannesa Prinza (Austria). Stypendystka International Kodály Society, Hungarian Scholarship Board oraz dwukrotnie Foundation for the Kodály Institute. Wraz z zespołami, które prowadzi, zdobyła wiele nagród na najważniejszych konkursach chóralnych w kraju. Dokonała szeregu prawykonań współczesnych utworów na chór biorąc udział w takich festiwalach jak Warszawska Jesień, KODY czy Nowe Epifanie, współpracując z takimi kompozytorami jak: Miłosz Bembinow, Eunho Chang, Aleksandra Gryka, Andrzej Karałow, Jan Krutul, Adam Sławiński, Artur Słotwiński, Kamil Staszowski, Piotr Tabakiernik czy Ignacy Zalewski. Jako dyrygent współpracowała z Chórem kameralnym Vox animae (Chorwacja), APZ Tone Tomšič Univerze v Ljubljan (Słowenia), Coro da Camera di Varese (Włochy), Chórem Mieszanym Akademii Muzycznej im. F. Liszta (Węgry), Chórem Mieszanym Instytutu Zoltána Kodálya (Węgry), Chórem Vox Gaudii, Chórem Dziecięcym Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Świętej Trójcy w Warszawie oraz Chórem Kameralnym SGGW. Założycielka i dyrygent Chóru VRC. Prowadzi stałą współpracę z Węgierskim Instytutem Kultury w Warszawie w zakresie propagowania koncepcji wychowania muzycznego Zoltána Kodálya.

Koncert przygotowany w ramach Festiwalu Łódź Czterech Kultur jest częścią projektu „Muzyczny Świat Gerszona Efrosa” mającego na celu wskrzeszenie muzyki żydowskiej najsłynniejszych przedwojennych polskich kantorów i kompozytorów. Większość stanowią utwory, które przetrwały do naszych czasów tylko dlatego, że znalazły się właśnie w zbiorze kompozytora i kantora Gerszona Efrosa, wykształconego pod opieką Abrahama Zevi Idelsohna – pierwszego i najważniejszego badacza żydowskiej muzyki liturgicznej w historii, od którego ten pierwszy przejął idealistyczne poczucie misji znalezienia i zdefiniowania najczystszej i najbardziej prawdziwej muzyki kantoralnej i synagogalnej.

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że muzyka dawnych synagog reformowanych nie była w Łodzi dotychczas wykonywana, a utwory Gerszona Efrosa mają szansę zabrzmieć po raz pierwszy w Polsce od czasów wojny. To szczególne wydarzenie, przygotowane we współpracy z artystami z Polski i Niemiec stanie się wyjątkową okazją do przypomnienia roli i znaczenia Łodzi, zarówno w XIX i XX wieku, jak i obecnie.

Projekt ten został częściowo sfinansowany ze środków Ambasady Stanów Zjednoczonych w Warszawie.